Arayicilik – Toplayicilik – Afiyetle Yiyicilik

Gecen gun ormanda gezerken iki erik agaci kesfettim. Birinin dallari erikleri tasiyamadigi icin iyice bukulmustu. İsin guzel yani erikler tam olgunlasmadigi icin (bizim bahar geldigi zaman kisa bir sure icin bulup-yiyebildigimiz can erikleri kadar olmasa da) eksimsi ve serttiler. Bunun beni ne hale getirdigini suradaki yazidan daha kolay anlarsiniz eminim. Erikleri kesfimle beraber, yuruyuslerim sirasinda yol kenarinda olgunlarini bulup tek-tuk agzima attigim bogurtlenlere yeni bir meyve daha katildi. Artik yuruyus yolumun hep o erik agacinin oldugu yerden gectigini soylememe gerek yok herhalde (hatta bazen gidis – donus). Bu agac bana universite yillarinda yilin belirli donemlerinde belirli noktalarina arkadaslarla yaptigimiz ziyaretleri hatirlatti. Kampuste nerde, ne zaman hangi meyveyi yiyebilirsiniz bize sorabilirdiniz. Karadut, can erigi, cagla, elma, armut vb. agaclari butun comertligiyle bize meyvelerini sunardi kampuste. Bazen yeni agaclar da kesfeder, meyvesi toplanacak agaclar listemize eklerdik onlari. Toplama derken yanlis anlasilmasin buyuk miktarlarda bir toplama ve eve tasimadan bahsetmiyorum ben. Biz agacin hemen altinda meyvesini tuketmeyi tercih ettigimizden toplama isini abartmamaya ozen gosterirdik ki bizim disimizda canlilar da beslenebilsin bu meyvelerden.

Meshur erikler

Uzerinde karinca varken yemeyin bogurtleni, tadi hic guzel olmuyo

Simdi meyve toplayiciligi konusuna girmisken gecenlerde bu konuda okudugum bir yaziyi da paylasmak istedim burda. Arayicilik (ingilizce Foraging) diye bir hobi varmis aslinda. Hatta Ingiltere’de kurslar bile veriliyormus dogada yenilebilir ot, meyve, tohum, mantar vb. aranip, toplanmasi ve bunlarin tuketilmesi konusunda. Simdi diyeceksiniz bunu zaten Turkiye’de cogu koyde yapiyor bizim teyzeler-amcalar. Cogu zaman mevsimine gore topladiklarini pazarlarda da satiyolar. Yukarida da anlattigim gibi aslinda farkinda olmadan ben ve birkac arkadasim (ODTU’de okuyan cogu insan yapar) da yapiyorduk bu isi buyuk bir keyifle. Bu hobiyle ilgili kurslar duzenleyen amcaya (John Wright) gore, dogada arayilicilik ve toplayicilik bir cesit terapiymis. Bunun temelde yatan nedeni ise yaklasik 2 milyon yil once yasayan ve tarimin kesfiyle (yaklasik 10.000 yil once) yerlesik duzene gecen avci-toplayici atalarimizdan kalan icgudulerimiz. Bu icgudu yiyecegimizi ararken butun dertlerimizden tasalarimizdan uzaklasip yaptigimiz ise odaklanmamizi sagliyor. Eski caglarda toplayicilik isini ustlenenlerin ailenin disileri oldugunu gozonune aldigimizda, gunumuzde kadinlarin alisveris yaparken kendilerinden gecmesi ve aradiklari birseyi bulduklarinda odullendirilmis hissetmeleri de bununla baglantili olsa gerek. Yaziya gore arayici-toplayici olmak icin cok fazla malzemeye ihtiyac yokmus. Ama ne aradiginizin bilincinde olmaniz (zehirli mantar ve bitkilere dikkat etmek), toplarken asiriya kacmamaniz ve topladiginiz bitkilere ve cevrelerine en az zarari vererek bu isi yapmaniz onemli. Iyi de sehirde yasiyoruz, biz nerden bulucaz yiyebilecegimiz dogal bitki ve meyveleri diyebilirsiniz ama merak etmeyin dikkatli bakarsaniz sehirlerde bile toplanacak bir seyler bulabilirsiniz. Ama dikkatli olun  kendi elleriyle dikip, buyuttugu, gozu gibi baktigi kayisi agacindan meyve topladiginizi goren aksi bir teyzeyle de karsilasabilirsiniz her an (cocukluk hatirasi)

Konuyla ilgili daha detayli bilgi almak isterseniz linkler asagida:

http://meyvelitepe.typepad.com/meyvelitepe/2008/09/aray%C4%B1c%C4%B1.html

http://www.wild-food.net/page/home

http://www.mvtimes.com/2008/05/15/calendar/russell-cohen.php